Klaustrofobia słów

Haiku to perełka. Japońska niepozorna strofa. Misterny układ siedemnastu sylab zapisywanych w jednym wersie. To w wersji kraju kwitnącej wiśni, bo inne państwa dają sobie więcej przestrzeni, rozrzucając zgłoski w kilka rzędów. Haiku podobne jest do haikai, czyli dłuższej żartobliwej pieśni, z której się wyodrębniło jako utwór samodzielny. Kilka słów, które czytane rozbrzmiewają, wytwarzając jednocześnie ciszę, bo przekaz kryje się w tym, co niezapisane, niewypowiedziane. Ta forma poetycka opiera się na lakoniczności i na skojarzeniu, precyzji techniki i trafności przekazu. Ujarzmianie słów, pobudzenie myśli. Uważam, że trzeba być nie tyle dobrym poetą, co mistrzowskim wprost rzemieślnikiem, aby podjąć się pisania, czy tłumaczenia tych tekstów. Kiedy przeczytałam tomik Ryszard Krynickiego „Haiku. Haiku mistrzów” i zaczęłam wczytywać się w życiorys poety, pomyślałam, że jest on urodzony po to, aby tworzyć te krótkie formy. Krynicki twórca tzw. Nowej Fali, kontynuator Awangardy Krakowskiej, którego poezja stopniowo szła w kierunku form aforystycznych.

Wydany niedawno tomik składa się z dwóch części. Pierwsza to utwory własne, pisane od wczesnych lat siedemdziesiątych: „szkicownik prywatny, dany do wglądu czytelnikowi”. Nie są to haiku sensu stricte, a „prawie haiku”, przepiękne, nasycone mistycyzmem i ulotnością formy. Żartobliwe, poważne i sentymentalne uwagi. Tematyka nie skupia się tu na przyrodzie, jak w formie klasycznej, tekst jest poddany obróbce ironicznej, wieloznacznej i celnej krytyki.

Niektórzy głoszą, iż sam Czesław Miłosz

zatkał ucho, gdy śpiewać
rozpoczął Świetlicki.
Inni, że jedynie przyłożył
doń rękę-
żeby lepiej słyszeć.

Krynicki wspaniale ujmuje impresyjność momentów, wpychając wiele sensów w dość klaustrofobiczną formę. Delikatne obrazy, jak malowane piktogramy, przynoszą cały kalejdoskop przemyśleń i wniosków.

-Jesteście wolni- mówi strażnik

I żelazna brama zamyka się
Teraz z drugiej strony.

„Już cię nie kocham.”

Zdanie oznajmujące.

Proste jak inne.

Druga część to tłumaczenia, lub jak sam autor pisze w posłowiu, ”parafrazy”, tekstów czterech najwybitniejszych japońskich twórców gatunku. Nie znając bowiem japońskiego, autor opierał się na przekładach niemieckich, czeskich, rosyjskich, angielskich. Jest tutaj więc Kobayashi Issa, Matsuo Bashō, Yosa Buson, oraz Masaoka Shik. Tomik, wspaniale wypełnia lukę na naszym rynku, próżno bowiem szukać zbiorków haiku, czy to rodzimych twórców, czy też innych.

Aby połączyć się z użytkownikiem Kobayashi Issa,

Zarejestruj się na Facebooku jeszcze dziś.

Dodam jeszcze tylko, że tomik czytałam w ramach akcji „Czytaj KRK!” i serdecznie zachęcam do udziału. Najpierw instalujemy darmowa aplikację, szukamy porozwieszanych w mieście plakatów z kodami QR, skanujemy wybrany i przez 30 dni cieszymy się książką w telefonie.


Ryszard Krynicki ”Haiku. Haiku mistrzów” Wydawnictwo a5, Krąków 2014