Winlandia, George'a Mackaya Browna

Przygoda spotkała Ranalda Sigmundsona bardzo wcześnie (miał dwanaście lat). Zaczęła się ucieczką od despotycznego i agresywnego ojca i rejsem na pokładzie statku Leifa Ericssona. Z Orkadów do tajemniczej Winlandii, na północnych obrzeżach dzisiejszej Ameryki Północnej, być może w Nowej Fundlandii. Nowe ziemie zauroczyły chłopca swoim pięknem, bogactwem, choć całość wrażenia popsuło spotkanie z skraelingam (miejscowymi). To, co rozpoczęło się jak przyjacielska wymiana towarów zakrapiana winem, zmieniło się (przez gorącą krew nieufnego kucharza Norse’a) w tragedię, która będzie nawiedzać Ranalda do końca jego dni. To przygoda krótkotrwała, ale znamienna, taka która rozpali wieczną tęsknotę, niedosyt, niespełnienie. Winlandia. Miejsce, które nabrało znaczenia przez doświadczenie i przemianę jaką przyniosło. Ranald okazał się człowiekiem wszechstronnie uzdolnionym – równie sprawnie poruszał się w handlu, co w farmerce, władał mieczem i prowadził statki. Miał w sobie taki dziwny spokój, rozsądek, instynkt, pewność siebie, no i miał los po swojej stronie. Typ, który szanuje każdy.

Oto historia pióra George'a Mackaya Browna, na krańcach Europy około 1000 roku naszej ery. Orkady. Spokój i cisza pozamiasta. A później skuta lodem Grenlandia, pomniejsze królestwa i dominująca w tym rejonie świat Norwegia. Wojny jarlów, wyprawy łupieskie, porwania, najazdy, polityczne intrygi. Niespokojne chwile, absolutnie dostosowane i przygotowane na upływ czasu. To taki niesamowity aspekt tej książki. Pewne wydarzenia po prostu następują, ludzie umierają, cierpią, ale idą dalej. Po prostu. Taki rodzaj wrażliwości i harmonii, teraz praktycznie nieobecnej.

Chciałam, żeby ta książka zawładnęła moim sercem, jak „Dostatek” Crummeya, ale nie utonęłam z rozkoszy. Choć to poetycka saga (uwaga: o jednym bohaterze!), napisana treściwie, prostym językiem, powolnie nucona; choć akcją przemyka wartko, choć znów czuć na ustach sól; choć przygody poruszały moją wyobraźnię i rozbudzały tęsknoty. Nie zakochałam się. Powodem tego jest być może chrapka na więcej wina w winie, a Winlandii tu jak na lekarstwo. Majaczy gdzieś we wspomnieniach, jak nieuchwytny sen. Ciągle ją gonię, jak Ranald, a utykam w dysputach politycznych i knowaniach. Mocne uderzenie na początku książki, wydaje się, w ramach trzystu stron niknąć.

Winlandia, George Mackay Brown, Wiatr od morza, Gdańsk 2017

“

Za ksiązkę dziekuję Wydawnictwu Wiatr od morza