Książki są niebezpieczne: grudnia 2015

Mroczne czasy pierwszych Piastów, czasy spowite tajemnicą, historycznie niedopowiedziane. Zdominowane przez mężczyzn, szare eminencje, toczące się walki i brutalne rodzinne rozgrywki. Każde chybione gesty, ruchy, słowa mogły wywołać wojnę. W ruch szły knowania, seksualne szantaże, trucizny, zasadzki. Trup ściele się gęsto. Gdzie w tym wszystkim kobiety? Kronikarze nie milczą na ich temat, to historycy wykazuję zaskakującą powściągliwość poświęcając im niezbyt wiele miejsca, tylko wzmianki. Można by myśleć, że płeć piękna spędzała czas wyłącznie na modlitwie, robótkach ręcznych, czy rodzeniu dzieci. Straszny stereotyp średniowiecznego maskulinizmu. Zdziwicie się, ale koniec X wieku nazywany jest „epoką kobiet”.

„Żelazne damy” Kamil Janickiego przywracają paniom ich należne miejsce, rozwiewają wiele mylnych wyobrażeń, malując portrety Dobrawy, Ody i Emnildy. Siła płci pięknej w okresie średniowiecza, jej wpływy i skuteczność, jest niedoceniana. Tymczasem chrzest Polski był sukcesem bardziej Dobrawy, nie Mieszka. Oda faktycznie rządziła Polską kilka lat, a próżno jej szukać w poczcie królów naszego kraju; była dość przenikliwym i dalekosiężnym politykiem. Emnilda uchodziła za bardzo ambitną, świetnie prowadziła dyplomację, zawierała sojusze i torowała drogę do władzy dzieciom, mogła doprowadzić do krwawych rzezi przeciwników, jednym skinieniem palca. Cel uświęcał środki każdej z nich. Wszystkie trzy wyjątkowo silne, sprytne i mądrze poruszające się w kuluarach męskiego światka, mistrzynie PRu.

Bardzo pociągająca czytelniczo pozycja, autor mówi, że to „eksperyment myślowy”. Podoba mi się, chciałabym, żeby więcej osób potrafiło tak mówić o historii. Janicki proponuje fabularyzację pewnych wątków, nie wymyśla ich, a raczej interpretuje, kierując się zapiskami kronikarzy, przytacza ich słowa, ale nie zamienia się w nudnego naukowca punktujacego daty i suche fakty. Historia według Janickiego nabiera energii i fantastycznie ciekawego kolorytu.

Kamil Janicki „Żelazne damy. Kobiety, którezbudowały Polskę” Wydawnictwo Znak Horyzont, Kraków 2015

Za książkę dziękuję Wydawnictwu Znak Horyzont

No komentarze

Święta minęły, mogę przestać mówić ludzkim głosem i wywlec kilka gorszych tytułów tego roku. Jedne podszywały się pod dobrą literaturę, bo niby biły rekordy w zestawieniach list sprzedaży, inne po prostu dały ciała, obiecując wiele, a dostarczając ochłapy.

https://pl.pinterest.com/pin/528680443732210415/

Zacznijmy od bubla, obśmianego i obszczekanego na wszystkie możliwe sposoby. Przeczytałam, żeby móż zabrać głoś w dyskusji. Mam wrażenie, że zachwyty dotyczą wyłącznie tematyki: dzikiego seksu bez żadnych zahamowań w idealnym świecie jak z obrazka. To jakieś tęsknoty, albo kompleksy? Nikt (z zachwyto nie zwraca uwagi na to JAK to jest napisane. Nielogicznie, niestylistycznie, niegramatycznie, po prostu NIE. Przeczytałam E.L James „Grey”. Jeśli chcecie sobie zaoszczędzić żenady, odnajdźcie kanał Pawła Opydo „Złe książki” na YouTubie, on męczy się za was, ale jest przezabawnie.

Drugie miejsce, potwierdza fakt, że pisać o seksie, o związkach, o kobietach w konwencji „Seksu w Wielkim Mieście” jest po prostu … oklepane, nudne. Lena Dunham „Nie taka dziewczyna. Młoda kobieta o tym, czego nauczyło ją życie”. Kupa, sperma i bzykanie na podłodze, czyli tak naprawdę … totalna pomyłka.

www.nationalreview.com

Teraz kategoria zawodów. Najpierw Michel Houellebecq „Uległość”. Głośna powieść, wyniesiona na fali histerii i zamachów Paryżu. A ja chyba wciąż tkwię w „Cząstkach elementarnych”, bo miałam wrażenie, że autor się powtarza, że nudna ta proza, bez energii, poddana zupełnie krzykliwości tematu. Islam jest straszny, a muzułmanie czyhają, aby ściąć nas wszystkich. No i? To już odtrąbili w telewizji. Nic mnie nie zaskoczyło, nic nie zostało ze mną na dłużej. Nuda i jeszcze raz nuda.

Michał Witkowski mnie nigdy nie porywał. Ta cała kreacja Michaśki pozwoliła mi zapomnieć, że facet w ogóle jest pisarzem. „Fynf und cfancyś” miało poślizg ze względu na aferę. Mówi się, że to najlepsza powieść od czasów „Lubiewa”. Możliwe, pomysły z tej pierwszej wykorzystano ponownie. Znowu mamy dychotomię, tym razem na linii Europa Środkowa i Zachód. Dorzucę kilka braków w prowadzeniu fabuły, momentami niespójność całości. Można pomyśleć, że Witkowski wraca do formy, ale czy warto od razu popadać w euforię?

Za zbytnią szczegółowość dostanie się ode mnie „Dziwnej myśli w mej głowie” Orhana Pamuka. Naprawdę nie rozumiem, co kieruje pisarzami w tworzeniu cegieł, gdzie gro tekstu zajmuje opis trasy ulubionego tramwaju, opis prania, zbierania ziaren na ulicy itd. Mimo, że obraz Stambułu, daje fantastyczne wrażenie ulotności miasta, to ten tekst nie pozwala czytelnikowi oddychać. Jest napakowany po same brzegi „opisami”, akcja toczy się bez żadnego zawieszenia, bez napięcia. Czytałam i czekałam, ale nic nie nadeszło.

Życzę sobie w nadchodzącym roku, bardziej wyostrzonego zmysłu krytycznego!

5 komentarze

Co roku obiecuję sobie, że zacznę kupować prezenty z wyprzedzeniem. Wiem, wiele osób tak ma. W tym roku prawie mi się udało – większość kupiona już w listopadzie i na początku grudnia. I co z tego, bo potem, szczególnie jeśli chodzi o książki dla dzieci, i tak dostaję prawdziwego świra. Wydaje mi się, że jeszcze mogłabym nabyć to, albo tamto, że to i owo mi umknęło i teraz jest dobry czas, żeby dokupić. Niektóre pozycje po prostu chce kupić Lilce NATYCHMIAST! A tu lipa, czas dostawy 4-5 dni, Wigilia pojutrze.... Ogarnia mnie amok, a kurierzy zacierają ręce. Wypisuje zatem kilka pozycji dla maluchów, a jak Wam się nie uda do 24-tego, to zawsze można znaleźć zagubioną paczkę od Mikołaja, która dociera z poślizgiem.

„Żabeki Ropuch. Przyjaźń” Arnold Lobel. Książka wydana po raz pierwszy za oceanem w 1970 roku, u nas właśnie w tym roku. Tłumaczenie Wojciecha Manna. Pięć krótkich historyjek pary bardzo odmiennych przyjaciół. Przezabawnych i mądrych. Dla dorosłych dodatkowo, wspaniały posmak dzieciństwa z nostalgiczną nutką. Musicie mieć...natychmiast!

Nie sądziłam, że ta książka przypadnie Lilce do gustu … tak bardzo. „Wierszyki ćwiczące języki, czyli rymowanki logopedyczne dla dzieci” Marta Galewska-Kustra, Elżbieta i Witold Szwajkowscy. A jednak, siedzimy w sekcji dla pięciolatków każdego dnia. Zabawne rymowanki, wprawiające nasz (mój) język w pokrętne tańce, struny głosowe w wibracje, a cały aparat mowy w ciekawą gimnastykę.

Tę książkę pożyczyła nam sąsiadka, a my szwedzką literaturę dziecięcą bardzo lubimy. „Filip i mama, która zapomniała” Pija Lindenbaum, to historia całkiem zwariowana. Mama, która zwykle jest w stanie wypełniać kilka zdań jednocześnie, ale nagle … przemienia się w smoka. I co teraz?

„Towszystko pyszne!” Alexandry Maxeiner pokochałam, zanim przeczytałam. Pięknie wydanie! Rysunki! To książka o różnorodności, o tym, że ludzie jedzą inaczej w zależności od miejsca zamieszkania, religii i upodobań. Czym jedzą, co jedzą, co się dzieje z jedzeniem, co powoduje bąki i takie tam. Z cyklu Natychmiast!

Od jakiegoś czasu szukam dla Lilki ładnego i dobrego słownika angielskiego dla najmłodszych. Sama miałam kiedyś taki z przepięknymi rysunkami, aż chciało się zaglądać. I proszę, znalazłam idealny. Wielki go nazwano! Wydawnictwo Usborne „BigBook of English Words” i „Listen and Learn. First English Words”. Ta ostatnia gada! Kolejne natychmiast!

Media Rodzina wydało w tym roku Harry'ego Pottera w wersji ilustrowanej – rysunki Jim Kay. A To oznacza, że zabieram się z pięciolatkiem za czytanie!

No komentarze

Nie wiem, czy ten rok był szczególnie bogaty w dobre książki, ale mam wrażenie, że nie uzbierałabym zbyt wielu złych tytułów. Może to szczególny dar do wybierania tego, co wartościowe, a może zmysł krytyczny stępiał?

To zestawienie wyłącznie moje, nieobiektywne, bez oglądania się na ilość sprzedanych kopii, czy medialną popularność, opinie znajomych i rodziny. Trzy do dwóch na korzyść polskich autorów, to mój osobisty sukces. Odkąd prowadzę bloga, czytam zdecydowanie więcej polskiej literatury.

Oto krótka lista pięciu - jeśli szukacie jeszcze prezentów, czegoś wartościowego to zapraszam.

www.etsy.com

Zdecydowane numero uno tego roku to „Krótkie wywiady z paskudnymi ludźmi” Davida Fostera Wallace'a. Mogę zaryzykować stwierdzenie, że to książka genialna, na pewno wyjątkowa, że nikt dotąd tak nie pisał. Proza pokręcona, ale wymagająca.

Na drugim miejscu umieszczam zbiór reportaży Piotra Ibrahima Kalwasa „Egipt: haram halal” za wspaniałą literacką konfrontację przeciwieństw, za pełne miłości pióro, za ciekawość i dociekliwość. Namawiałam do przeczytania tej książki każdą osobę poszukującą kolejnej lektury. A potem wysłuchiwałam głosów zachwytu, podobnych do moich.

Numer trzy - „Jabłko Olgi stopy Dawida” Marka Bieńczyka. Autor niezmiennie zachwyca swoją eklektyczną i erudycyjną prozą. Miesza i miesza formy, styl utrzymuje piękny. Jeśli macie ochotę na intertekstualne wyprawy to to jest właściwy adres.

Po czwarte Kazuo Ishiguro „Pogrzebany olbrzym”. Tak wbrew opiniom, wbrew samej Ursuli Le Guin. Nowa książka po dziesięciu latach i skręt w stronę fantasy, w świat Tolkiena. Nie przepadam za takimi porównaniami, boje się wtedy nawet dotknąć okładki, żeby nie wyskoczył na mnie nieudany duplikat. Czyta się, moim zdaniem świetnie. Rzadko ten rodzaj literatury mnie wciąga.

I jeszcze „Rękopis znaleziony w Saragossie” Jana Potockiego. Nic nowego powiecie, a no nie do końca. Zupełnie nowe tłumaczenie Anny Wasilewskiej, czyli wersja po liftingu. Nowy przekład, nowa zabawa.

Na koniec, dla tych którzy jeszcze nie odkryli książek Wydawnictwa Wiatr Od Morza. Tak właśnie będę je teraz bezwstydnie reklamować, całkowicie z własnej, nieprzymuszonej woli. Uważam, że Michał Alenowicz ma wyjątkowego nosa i wybiera literackie perełek. Mam je wszystkie, Was też zachęcam!

To tyle w telegraficznym skrócie. Za kilka dni lista tych, którzy nie dali rady.

5 komentarze

Kupię tę książkę jako prezent świąteczny. Wy też. Idealna na taki czas przemyśleń i zadumy. Traktuje o występkach, nie zbrodniach, o drobnych wykroczeniach. Przy czym słowo „drobny” trzeba traktować w czasie lektury momentami jako eufemizm i rozpatrywać w kontekście. Kontekstów jest dwanaście i przyjmują formę nowel. Celny wybór formy, biorąc pod uwagę tematykę. Konteksty spaja wspólny mianownik, zapowiedziany w tytule, czyli niebezpiecznie dyskusyjna, z etycznego punktu widzenia, mizerność zbrodni. O ile kodeks karny rozgranicza te dwie kategorie wykroczeń jedną linia trzech lat, o tyle w życiu ocena moralna nie jest jednoznaczna. No, bo jak zakwalifikować zamachowca samobójcę, a jak pisarza, którym subtelnie steruje mecenas, a jak prawnika, który zaczyna dostarczać kokainę mieszkańcom Londynu. Za pewne wzburzą was niektóre reakcje bohaterów na to, co ich spotyka, ale obiektywnie i dość brutalnie mówiąc, zdają się postępować (w swoim mniemaniu) logicznie, oczywiście w danym miejscu i chwili. Takie działanie pod wpływem impulsu, w momencie gdy zupełnie pospolite życie przestawia akcję, w ułamku sekundy, na inny tor, a hamulec bezpieczeństwa akurat jest poza zasięgiem. Ta mikrosekunda, kiedy obnażone zostają atawistyczne i mroczne zakątki ludzkich pragnień i przemyśleń. Wybieramy czarną stronę mocy, umyślnie lub nie. Modelowy kolaż niewykorzystanych możliwości uniknięcia czołowego zderzenia.

Od wagi naprawdę piórkowej, do ciężkiej, a do tego w podróżny dookoła świata, różnicując tła i kultury. Historie napędzają rozwój wydarzeń. Nie ma tu budowania skomplikowanych charakterów. Wszak nowela, rozmiar narzuca obróbkę tematu. Pisanie Kneale'a jest delikatnie anegdotyczne i momentami sentencjonalne; tytuły zwięzłe, celne w swej enigmatycznej prostocie. Miałam wrażenie, że bohaterowie zostali uwikłani w serię zdarzeń tak okrutnych, że każdy wybór wydaje się zły, albo gorszy dla nich samych, albo ich otoczenia. Całe to uwikłanie we współczesnym świecie pazerności, zazdrości i samotności, nadaje głęboki kontekst przedstawionym historiom. A wisienką na torcie jest fakt, że czytelnikowi przypada rola sędziego, bo autor wstrzymuje się od komentarza, czy choćby delikatnej oceny.

Matthew Kneale „Drobnewystępki w czasach obfitości”, Wydawnictwo Wiatr od Morza, Gdańsk 2015

Za książkę dziękuję Wydawnictwo Wiatr od Morza

No komentarze

Odkąd skończyłam książkę Becka Weathersa, nie mogłam przestać myśleć o tragedii z 1996 roku. Książka Amerykanina zasiała w mojej głowie tysiące pytań. Takie proste, w stylu: dlaczego, co poszło źle, czy/czemu zignorowano nadciągającą burzę, czemu ludzie (szczególnie amatorzy) w ogóle tam łażą, jak działają wyprawy komercyjne, jak to jest być tam w górze? Przewertowałam youtube'a i obejrzałam na ten temat wszystkie możliwe materiały i programy. Ciągle pytania. Poszperałam w wydawnictwach i trafiłam na książkę Jona Krakauera „Wszystko za Everest”, klasyka górskiego reportażu, nominowana do nagrody Pulitzera. Tytuł wywołał ciarki na mojej skórze. Jak „wszystko”?

mountainsoftravelphotos.com Rob Hall, Scott Fischer, Anatoli Boukrjew i Jon Krakauer

Jon Krakauer jest znanym dziennikarzem i jednym z uczestników tragicznej wyprawy. Nieczęsto dobry dziennikarz ma możliwość bycia pełnoprawnym uczestnikiem takiej wyprawy i, niestety, świadkiem tragedii. Ta książka miała być artykułem napisanym dla magazynu „Outside” na temat komercjalizacji wypraw wspinaczkowych. Tekst wyszedł bardzo mocny. Autor ze wszystkich sił próbował być obiektywny i zrelacjonować wydarzenia jak najrzetelniej, chciał odróżnić fakty od wysokościowej fatamorgany. Mimo to, po publikacji książki sypnął się na niego grad potępienia z różnych stron, ale to chyba nic dziwnego. Tylko jak z pozycji wygodnego fotela, oceniać zachowania ludzi walczących o przetrwanie, z przeciwnikiem niemal idealnym - naturą.

outsideonline.com

Tekst Krakauera zmiażdżył mnie z kilku powodów. Po pierwsze opis samej tragedii. Krok po kroku przyglądamy się zmaganiom grup wspinaczy, niemal czujemy zawroty głowy spowodowane niedotlenieniem, a kiedy na szczycie jest korek, ściskamy kolana, szepcząc „już po 14-tej, już po 14-tej, schodźcie!”. I ta bezsilność, kiedy można liczyć tylko na cud. Błąkanie we mgle, z odmrożeniami, bez rękawic, niektórzy całkiem ślepi. Ostatnie słowa przez radiotelefon, do ciężarnej żony gdzieś w Nowej Zelandii. Jedni już ukryci w namiotach, ledwo wytrzymujących napór huraganu, pól żywi ze zmęczenia. Inni starający się ruszyć na pomoc, jeszcze inni wykazujący ogromny hart ducha, ocierali się o cud. Dziewięciu się nie udało. „Byliśmy zbyt zmęczeni, żeby ich ratować. Wysokość 8000 metrów – to nie jest miejsce, gdzie ludzie mogą sobie pozwolić na moralność”. Łzy płynęły mi po policzkach, bohaterom książki też.

Po drugie, zdobywanie Everestu stało się tak popularne, że w mojej małej główce zrodziła się myśl, że to taka łatwa góra, że każdy może ja zdobyć i że właściwie to czym się tu chwalić, że można podlecieć helikopterem, że ma się tlen … kompletnie wyrugowałam z głowy wszystkie ryzyka, jakąś nieprzewidywalność. Czy to samo robią uczestnicy takich wypraw? Przecież komercyjne wejścia są takie na czasie. A jak mówi Krakauer, zdobywanie Everestu to głównie walka z ...bólem. I nie ma w nim nic prostego, ale „istnieją ludzie, dla których rzeczy nieosiągalne mają szczególny urok”.

Po trzecie, książka jest swego rodzaju zadośćuczynieniem, poszukiwaniem drogi zrozumienia tego, co się tam wydarzyło, odkupienia winy. Z tego tekstu bije ogromna samotność, tak namacalna i tak przerażająca. Tekst jest pięknie poprowadzony, skrupulatnie dobrane słowa zaznaczają wszelkie autorskie niepewności, żeby nie naruszyć kruchej struktury wypomnień.

Jon Krakauer „Wszystko za Everest”, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2015

1 komentarze

Myślę, że to jedna z bardziej niebezpiecznych książek o jakich pisałam na tym blogu. Do tego kompletnie nieświąteczna. Książka, przeciw której w 1991 roku, w Polsce wniesiono sprawę, naruszała standardy moralne; sprzedaż wstrzymano. Na Zachodzie ostentacyjnie opuszczano wieczorki autorskie, oburzając się i zniesmaczając. Wydawcy namawiali autora do zastąpienia niektórych słów, łacińskimi odpowiednikami. No, grzeczna powieść, to to nie jest. Obrazoburcza skubana, pornografią zajeżdża na kilometr, wulgaryzmy szczerzą się wymownie. Tylko, że nie o szerzenie porno tu chodzi, nigdy nie chodziło. Książka pisana była, jako wyraz pewnego zmęczenia kalwińską tradycją i etyką, jako próba przełamania tabu w ugrzecznionym i sztywnym społeczeństwie, dyskusja o prowincjonalnym konserwatyzmie. Wolkers rozlicza się tym tekstem z protestancką pobożnością, etosem pracy i purytanizmem. Główny bohater jest zaprzeczeniem skostniałego człowieka, uformowanego w surowości, oszczędności.

luculliandelights.com

„Rachatłukum” Jana Wolkersa nie jest książką kucharską (vide tytuł), ani słodką, ani sztampową. Miłość na poziomie fizycznych doznań, chuć bez ograniczeń, bez zobowiązań, zachłyśnięta dziką, zwierzęcą namiętnością, pełną wulgarnych i chciwych słów. Rzecz dzieje się w Holandii lat 60-tych. Główny bohater to bezimienny rzeźbiarz relacjonujący swój burzliwy związek z ognistą Olgą. Analiza tej relacji jest dość masochistyczna i rozłożona na czynniki pierwsze, z bólu. „Za cholerę się nie mogłem pozbierać do kupy potem jak ode mnie odeszła.” Porzucony narrator, roztacza przed czytelnikiem obraz porzucenia, zalegania w pościeli, brandzlowania się przy nagich portretach ukochanej, bzykania niezliczonych kochanek. Błądzi między przeszłością, a przyszłością i ściga swoją ukochaną, a może jakieś jej wyobrażenie. Kiedy śmierć zagląda w oczy Olgi, słodycz wkracza do akcji. Taki paradoks. W tle tych obrazów, czasem bardzo naturalistycznych, toczy się dyskusja o człowieku, o jego dualizmie, o nakazach i oczekiwaniach.

Pierwszoosobowa narracja, pozbawia historię zbędnych opisów, zieje studium mroczności. Autor nie pauzuje, nie pozwala sobie na refleksje, po prostu układa na stosie obrazy, bardzo sugestywne, bogato inkrustowane metaforami, ale bez komentarza, relacjonuje.

Mam nadzieję, że jej nie aresztują ponownie, choć czasy ku temu idealne.

Jan Wolkers „Rachatłukum” Wydawnictwo Mała Litera/ Studio 2013

1 komentarze

Książki są niebezpieczne

O MNIE

Blog Archive

Moja lista blogów

Labels

Książki są niebezpieczne

Contact Us

Licznik

Najlepsze blogi ksiazkowe

Pages

Navigation-Menus (Do Not Edit Here!)